Другие проекты автора
Описание проекта
Тыва Республиканың Ѳѳредилге болгаш эртем яамызы
Кара-Чыраа ортумак ниити билиг школазы
8-ки класска кичээлдиң технологтуг картазы
Темазы: Немелде
Тыва дыл болгаш чогаал башкызы
Ондар Омак Васильевич тургускан.
Кара-Чыраа – 2024
Тема:Немелде
Башкының ажыл чорудулгазының сорулгазы | Өөредиглиг:Домактың ийиги черге кежигүнүнүң – немелде дугайында билиглерин ханыладып, системажыдары; Кижизидилгелиг: Уругларны дириг амытаннарга ынак, оларны ажаап карактаарынга кижизидер; Сайзырадыр: Уругларны аас болгаш бижимел чугаага домактың ийиги черге кежигүнүн - немелдени ажыглап билиринге чаңчыктырары. |
Кичээлдиң хевири | Чаа тема тайылбыры. |
Чедип алыр түӊнелдери | 1. Эртем талазы-биле (дыл): Домактың ийиги черге кежигүнүн – немелдени билиндирип алыры. 2. Метапредметтиг (эртемнер талазы-биле) чедип алыр түңнелдер:логиктиг боданыышкынныӊ уткаларын аас болгаш бижимел чугаага чедимчелиг ажыглап билиринге чаңчыктырар. 3. Бот-хуузунда чедип алыр түңнелдер: уругларны долгандыр турар бойдузунга, төрээн черинге хумагалыг, тыва дылынга ынак болурунга кижизидер. |
Ажыглаар методтар, аргалар болгаш өөредилгениң хевири | 1. Хайгаарал методу; 2. Беседа; 3. Дедукция; 4. Бөлүк болгаш бот-тускайлаң ажылдаары; |
Дерилгези | 1.Тыва дылдың 8 класс ному; 2. Интерактивтиг самбыра; 3. Мультимедиа херексели. |
Кол билиишкиннер | Домактың ийиги черге кежигүнү – немелде. |
Кичээлдиң чорудуу
Кичээлдиң кезектери | Башкының ажыл-чорудулгазы | Өөреникчиниң ажыл-чорудулгазы болгаш күзенчиг чижек харыылары | Чедип алыр түңнелдери |
I.Өөредилге ниң хевиринге туружу (мотивация). |
Азы темаже уругларны хаара тудуп алыры. -Экии, уруглар! Олуруп алыңар. -Даштыг агаар бойдус силерге кандыг-дыр, уруглар? -Ынчангаш, бөгүн идекпейлиг ажылдаарыңарны күзедим! Класстың болгаш өөреникчиниң кичээлге белеткелин хынааш, журнал аайы-биле өөреникчилерни демдеглээр. | Өөреникчи башкы-биле харылзааны тудар, кичээнгейлиг дыңнаар, аянныг номчулганы чорудар. Кичээлге белен болур. | 1. Бот-тускайлаң чедип алыр түңнелдер. Өөредилгеге хамаарылгазы эки болуру 2. Медереп билир түңнел. Кандыг-даа чаа чүүлдү өөренип алыр деп сорулга тургустунуп келир. 3. Кылып чорудуп тургаш чедип алыр түңнел. Боттары улаштыр ажылдаар деп сорулганы уруглар баш удур салып алыр. |
II.Катаптааш-кын. Херек кырында шенеп өөредири. | Ооң мурнунда өөренген чүүлдерин катаптавышаан, амгы билиг-биле харылзаштырып, оларны чаа билигге ажыглаары.
-Эрткен кичээлде өөренген темаңарга катааптаашкындан кылыптаалыңар. 1) Айтырыгларга харыыладыр: а) Кандыг тема өөренген бис, уруглар? (Домактың ийиги черге кежигүннери) б) Домактың ийиги черге кежигүннери чүү деп бөлүктерге чарлырыл? (тодарадылга, байдал, немелде, капсырылга) | Презентацияны көөр, башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнаар. Башкының салган айтырыгларынга харыылаар. | 1.Угаап шиңгээдир түңнелдер: сөс бүрүзү утка илередир дээрзин шиңгээдип алыр; 2.Кылып чорудуп тура, чедип алыр түңнели: сөстерниң уткаларын тодарадып билири; 3.Харылзажылга талазы-биле түңнелдер: бот-тускайлаң ажылдаан соонда, бодалдарын солчуру, бодунуң бодалын шын тайылбырлап, бадыткап шыдаары, кылган ажылындан түңнелди үндүрери. |
III.Чаа теманың тайылбыры | -Бөгүнгү ай хүннү ажылчын кыдырааштарыңарга бижээш, чаа өөренир темаңар - Немелде. Бижип алыңар! 3. Сөзүглел-биле ажыл (дүрүмнү номчуур, ажылчын кыдырааштарынга дүрүмнү бижиир)ар 44-45
Хамаарыштырарының падежинден өске доора падежтерниң айтырыгларынга харыылаттынар ийиги черге домак кежигүнүн немелде дээр. Немелдедорт болгаш доора деп ийи бөлүкке чарлыр. Дорт немелде колдуунда онаарының падежинде чүве ады, сан ады, ат орну-биле илереттинер. Өске падежтерде турар немелдер доора болур. Чижээ: Он дөрттү ийиге үле. Бо домакта он дөрттү – дорт немелде онаарының падежинде түң сан ады-биле илереттинген; ийиге – доора немелде бээриниң падежинде сан ады илереттинген. 4. Мергежилге 63 ар 45 (аас-биле) | Презентацияны көөр, башкының тайылбырын кичээнгейлиг дыңнаар, лингвистиктиг терминнерни сактып алыр, дүрүмнү билип алганын чижектер-биле бадыткаар Өөренген дүрүмүнге хамаарыштыр башкының айтырыгларынга шын харыыны бээрин оралдажыр. -Немелде – дээрге Хамаарыштырарының падежинден өске доора падежтерниң айтырыгларынга харыылаттынар ийиги черге домак кежигүнү. -Немелде – дорт болгаш доора деп ийи бөлүкке чарлыр. Аянныг номчуур. Башкының удуртулгазы-биле айтырыгларга харыылап, онаалганы күүседир. | 1. Медереп билир түңнели: (познаватель-ный) кандыг-ла бир чаа чүүлдү билип алыр деп сорулга тургустунуп кээри. 2. Кылып чорудуп тура чедип алыр түңнели: (регулятивный) бот-боттарының канчалдыр ажылдаарын баш удур боданып алыр. 3. Харылзажылга талазы-биле түңнели: (коммуникатив-ный) бөлүү-биле ажылдап, бодалдар солчуру, кады ажылдап турар эштериниң илередип турар бодалынга каттыжып азы чөшпээрешпейн турарын бадыткап, үнелел бээри. |
IV.Быжыглаашкын | 5. Чурук-биле ажыл.
Онаалга 1: экранда чурукче кичээнгейлиг көргеш, айтырыгларга харыылаар: - кандыг теманы чураан чурук-тур? - чылдың кандыг үези деп бодаар силер? - бойдуска кижи кандыг хамаарылгалыг болур ужурлугул? Онаалга 2: «Мээӊ төрээн черим» деп темага дөрт-беш домактан тургустунган кыска сөзүглелден чогаадып бижиӊер. 6. Бот ажыл (бижимел-биле ажыл) Онаалга: Эжеш домактарда карартыр парлаан дорт немелделерниң кайы падежтерде турарын болгаш бот-боттарындан ылгалын тодарадыңар.
-Домактарны тус-тузунда чогуур аян-биле номчуңар. Сөглекчилер кылыг сөзүнүң кандыг хевирлери-биле илереттинген-дир? Кажан эптиг-ээлдек дилег болур-дур, кажан дужааган аян тыптып кээр-дир? | Башкының тайылбыры ёзугаар чурук-биле ажылдаар. Сөс-домаан сайзырадып, кол билиглерни шиңгээдип алыр, оларның аразында харылзаазын көөр. Чуруктуң мурнуку, артыкы планында турар чүүлдерни, ылдың үезин, долгандыр чурумалды долузу-биле сайгарып харыылаар. Чуруктуң темазын шын тодарадыр, ону бадыткаар. Башкының берген ажылын бот күүседип, кичээнгейлиг бот ажылдаа | 1. Бот-тускайлаң чедип алыр түңнелдер. Чаа билиглерни чедип алыр. 2. Медереп-билип тургаш чедип алыр түңнелдер. Дыӊнап болгаш бижип ора, херек медээни тодарадыр. 3. Таарыштырар түңнел. Кылган частырыгларын эскерип билири. 4. Харылзажыр түңнел. Билдинмейн барган таварылгаларда айтырыглар салып өөренири. |
V.Түңнел (рефлексия) | Бажыӊга онаалга: Самбырада бижээн онаалганы дневниктериңерге бижип алыңар, уруглар. «Эки кижээ эш хөй – Эки аътка ээ хөй»деп тыва улустуң үлегер домаанга даянып, кыска чогаадыг.
– Бөгүнгү кичээлде шупту «эр-хейлер» болдуӊар, уруглар. Ынчалза-даа кончуг эки ажылдаан (уругларныӊ аттары) «беш» деп демдекти салыр мен. Карточкалар-биле ажылдаан уругларныӊ ажылдарын хынааш, база демдектерин салыр мен.
– Бөгүн кандыг теманы өөрендивис, уруглар? (Немелде) – Эр-хейлер! Чижектерин берип кɵрүңерем, уруглар! | Бодунуң туружун бадыткап тургаш, тайылбырлап чугаалаары. Бодунуң шилилгезин бадыткап тургаш, тайылбырлап чугаалары.
|
|
Отзывы (0)
Вопросы (0)
Другие проекты автора
